Kafein adalah bahan yang biasa terdapat dalam minuman seperti kopi, teh, minuman berkarbonat, dan beberapa makanan. Walaupun kafein boleh memberikan manfaat kepada orang dewasa dalam pengawasan yang baik, penggunaan yang berlebihan atau tidak terkawal kafein dalam kalangan kanak-kanak boleh membawa kepada pelbagai masalah kesihatan dan tubuh badan yang kurang sihat . Masyarakat perlu memahami bahaya potensi penggunaan kafein yang tidak sesuai dalam kalangan golongan kanak-kanak.
Kafein ialah sebatian kimia yang terdapat dalam beberapa jenis makanan dan minuman. Ia adalah stimulan yang boleh meningkatkan tahap kejagaan dan mengurangkan rasa mengantuk apabila diminum. Kafein juga boleh memberikan kesan sementara peningkatan tenaga. Walau bagaimanapun, kafein juga boleh menjadi ketagihan dan jika diambil dalam kuantiti yang berlebihan, boleh menyebabkan pelbagai masalah kesihatan.
Keburukan Kafein Kepada Kanak-kanak
Berikut adalah infografik daripada sumber sahih Kementerian Kesihatan Malaysia dan beberapa senarai keburukannya.
- Kerosakan gigi: Kafein sering terdapat dalam minuman berkarbonat dan minuman bergula lain yang boleh merosakkan gigi kanak-kanak. Kesan asid dan gula dalam minuman ini boleh mengakibatkan pembentukan karies gigi.
- Jantung berdegup laju: Kafein adalah stimulan yang boleh meningkatkan kadar denyut jantung. Ini mungkin menyebabkan jantung kanak-kanak berdegup lebih laju daripada biasa, yang boleh menjadi risiko tambahan jika kanak-kanak itu mempunyai masalah jantung atau tekanan darah tinggi.
- Suka tidur: Kanak-kanak yang mengambil kafein, terutamanya dalam jumlah yang banyak atau pada waktu petang atau malam, mungkin akan mengalami masalah tidur berlebihan. Ini boleh menyebabkan masalah tidur kanak-kanak.
- Kerap kencing: Kafein adalah diuretik, yang bermaksud ia boleh meningkatkan produksi urin. Kanak-kanak yang meminum minuman berkafein mungkin akan terasa perlu untuk kerap kencing, yang boleh mengganggu aktiviti seharian mereka.
- Gelisah: Kafein boleh menyebabkan gelisah dan runsing kepada kanak-kanak, terutamanya jika mereka mengambil kafein dalam jumlah yang berlebihan. Ini boleh mempengaruhi kestabilan emosi mereka dan boleh menjadi lebih sukar untuk menjaga fokus.
- Penyerapan zat terganggu: Kafein juga boleh mengganggu penyerapan beberapa nutrien penting dalam badan, seperti kalsium dan zat besi. Ini boleh menyebabkan masalah pertumbuhan dan perkembangan dalam kalangan kanak-kanak jika mereka mengambil terlalu banyak kafein dalam makanan dan minuman mereka.
Manakala senarai berikut adalah yang diketahui umum.
- Gangguan tidur: Kafein boleh mengganggu tidur kanak-kanak, menyebabkan kesukaran tidur atau insomnia.
- Gangguan pemusatan: Pengambilan kafein berlebihan boleh menyebabkan gangguan pemusatan dan keupayaan kanak-kanak untuk fokus dalam aktiviti pembelajaran.
- Peningkatan denyut jantung: Kafein adalah stimulan dan boleh menyebabkan peningkatan kadar denyut jantung, yang mungkin tidak sesuai untuk kanak-kanak.
- Gangguan emosi: Kafein boleh menyebabkan gelisah, kegelisahan, dan perubahan mood dalam kalangan kanak-kanak.
- Masalah pencernaan: Pengambilan kafein yang berlebihan boleh menyebabkan masalah pencernaan seperti perut kembung, mual, dan cirit-birit.
- Gangguan pertumbuhan: Kafein boleh mengganggu penyerapan zat besi dan kalsium, yang penting untuk pertumbuhan dan perkembangan kanak-kanak.
- Kemungkinan ketagihan: Kanak-kanak yang terdedah kepada kafein pada usia muda mungkin berisiko mengembangkan ketagihan terhadapnya.
- Masalah gigi: Kafein sering terdapat dalam minuman manis yang boleh merosakkan gigi kanak-kanak.
- Gangguan pola makan: Kafein boleh mengurangkan selera makan kanak-kanak dan menyebabkan mereka mengabaikan makanan yang penting untuk pertumbuhan mereka.
- Tinggi gula tambahan: Minuman berkafein yang popular sering mengandungi gula tambahan, yang boleh menyumbang kepada masalah kesihatan yang berkaitan dengan gula.
Oleh itu, penting untuk memantau dan mengawasi penggunaan kafein dalam kalangan kanak-kanak dan memastikan mereka tidak mengambilnya dalam jumlah yang berlebihan.
Kesan Lain
Selain keburukan yang telah disebutkan sebelum ini, kafein juga boleh membawa kepada beberapa kesan lain pada badan. Berikut adalah beberapa kesan tambahan kafein:
- Kenaikan tekanan darah: Kafein boleh meningkatkan tekanan darah sementara. Bagi individu yang sudah mempunyai tekanan darah tinggi, pengambilan kafein boleh meningkatkan risiko masalah kardiovaskular.
- Kesan penarikan: Selepas pengambilan kafein yang berterusan, berhenti mengambil kafein boleh menyebabkan gejala penarikan seperti sakit kepala, keletihan, kegelisahan, dan ketidakselesaan.
- Kemungkinan peningkatan risiko kecederaan: Kafein boleh meningkatkan tahap ketegangan otot dan membuatkan seseorang lebih rentan kepada kecederaan ketika melakukan aktiviti fizikal.
- Peningkatan risiko gangguan makan: Pengambilan kafein yang berlebihan boleh mengganggu pola pemakanan dan menyebabkan kurang selera makan, yang boleh membawa kepada masalah pemakanan.
- Gangguan hormon: Kafein boleh mengganggu peredaran hormon dalam badan, yang mungkin mempengaruhi sistem hormon dan perkembangan kanak-kanak.
- Pengaruh pada kesihatan mental: Kafein boleh mempengaruhi kesihatan mental dan boleh memburukkan gejala bagi individu yang mempunyai gangguan kejiwaan seperti kecemasan dan kemurungan.
- Kesihatan kardiovaskular: Kafein dalam dos yang tinggi boleh menyebabkan peningkatan risiko masalah jantung dan kardiovaskular pada individu tertentu.
Sesetengah individu mungkin lebih peka terhadap kesan kafein daripada yang lain, dan sebaiknya berhati-hati dalam pengambilannya. Penting untuk rujuk dengan pakar kesihatan jika ada sebarang kebimbangan mengenai penggunaan kafein, terutamanya jika melibatkan kanak-kanak atau individu dengan masalah kesihatan tertentu.
Kebaikan Kafein Untuk Orang Dewasa
Kafein boleh di ambil dalam kadar yang sesuai dan dengan penggunaan yang bijak, boleh membawa beberapa kebaikan. Namun, perlu diingatkan bahawa kesan kafein adalah berbeza untuk setiap individu. Berikut adalah beberapa kebaikan yang mungkin dikaitkan dengan penggunaan sederhana kafein:
- Meningkatkan Kekeduaan dan Daya Fokus: Kafein boleh membantu meningkatkan tahap kejagaan dan meningkatkan daya fokus, yang berguna dalam situasi di mana seseorang perlu menjalani tugas yang memerlukan tumpuan yang teliti.
- Penambah Tenaga Sementara: Kafein boleh memberikan peningkatan tenaga sementara, yang boleh membantu dalam menghadapi keletihan sementara atau ketika seseorang memerlukan dorongan tenaga tambahan.
- Perlindungan Kognitif: Beberapa kajian menunjukkan bahawa pengambilan kafein yang sederhana mungkin berkaitan dengan penurunan risiko penyakit neurodegeneratif seperti Alzheimer dan Parkinson.
- Peningkatan Prestasi Sukan: Kafein telah digunakan oleh atlet untuk meningkatkan prestasi sukan kerana ia dapat meningkatkan daya tahan dan kekuatan otot.
- Mengurangkan Risiko Beberapa Penyakit: Kafein telah dikaitkan dengan pengurangan risiko beberapa penyakit seperti penyakit jantung, diabetes tipe 2, dan penyakit hati berlemak non-alkoholik.
- Kesan Pergelangan Nafas: Kafein boleh membantu melegakan gejala asma dengan membuka saluran udara.
Walau bagaimanapun, adalah penting untuk mengambil kafein dalam kadar yang sesuai. Pengambilan berlebihan boleh membawa kepada kesan sampingan yang merugikan seperti kecanduan, gangguan tidur, kegelisahan, dan masalah kesihatan lain. Individu yang mempunyai masalah kesihatan tertentu atau wanita hamil sebaiknya berbincang dengan pakar kesihatan sebelum mengambil kafein secara berlebihan.
